Religie Świata: Buddyzm

Geneza Buddyzmu

Jest jedną z najbardziej upowszechnionych religii dalekiego wschodu. Ten system religijny powstał w VI wieku przed Chrystusem, w Indiach starożytnych na gruncie Hinduizmu. Założycielem był niejaki Siddhartha Gautama, który był księciem państwa na granicy indyjsko-nepalskiej.

Religia czy system filozoficzny ?

Przez niektórych Buddyzm uważany jest jedynie za system filozoficzny, a jego podejście do bogów przybliża do stwierdzenia, że również ateistyczny. Te mniemanie zasadza się na stwierdzeniu Buddy dotyczącym tego, że we wszechświecie nie ma miejsca na ingerencje boską, a wszystko (nawet bóstwa) podlega prawom przyrody. Ponadto stwierdzenie to wiąże się z faktem dotyczącym tego, że nie ma w tym systemie bogów, a tym samym kapłanów.

Reasumując Buddyzm traktowany jest niekiedy jako doktryna, dzięki której można osiągnąć doskonałość, a jej fundamentem jest nieskomplikowany proces praktykowania tejże przez każdego kto tylko zechce podążyć drogą wiodącą do Oświecenia.

Stało się tak z tego względu, że Budda zreformował Braminizm (faza rozwoju religii indyjskiej pomiędzy Wedyzmem, a Hinduizmem), tworząc religie, z której wyłączone zostały elementy bogów, składania ofiar i kapłanów.

Istota Buddyzmu

Istotą Buddyzmu jest zastosowanie określonej, zdefiniowanej przez Buddę drogi, dzięki której ma nastąpić zniesienie cierpienia, osiągnięcie stanu Nirwany, Oświecenia.

Buddyzm nazywany jest religią praktyczności – z tego względu, że nie posiada odniesień mistycznych, a jedynie oparty jest na zespole założeń na gruncie, których przedstawia się praktyczne wskazówki do porzucenia cierpienia i szczęśliwego życia.

Budda nie dokonał spisania tejże drogi z tego względu, że jego nauczanie miało charakter słowny. Natomiast faktem jest, że jego uczniowie dokonali spisania jego nauk, a zawarli je w tzw. Pitakach.

Historia Buddy

W wieku 29 lat pod wpływem traumatycznych zdarzeń opuścił rodzinę i został wędrownym nauczycielem. Przez wiele lat słuchał nauk hinduistycznych nauczycieli, oraz poddawał się głębokiej ascezie (przede wszystkim powstrzymywanie się od spożywania pokarmu).

Pewnego dnia w wieku 35 lat usiadł pod drzewem i postanowił nie wstawać, aż do momentu, gdy nastąpi wyczekiwane przez niego Oświecenie. Po całonocnych rozmyślaniach, medytacji osiągnął zamierzony cel, a mianowicie doznał wyzwolenia od cierpienia. W ten sposób stał się Przebudzonym, Oświeconym, Wyzwolonym, a co za tym idzie przyjął nowe imię Budda. W tym kontekście warto zaznaczyć, iż samo słowo buddyzm oznacza ,,tego, który doznał oświecenia’’.

Odniesienie Buddyzmu w stosunku do Hinduizmu.

Jako, że Buddyzm wyrósł na gruncie Hinduizmu należałoby przeanalizować relacyjność obu tych systemów religijnych względem siebie:

a) Wszystkie podstawy Hinduizmu, Buddyzm przyjął jako oczywiste – między innymi cel istniejący w obu religiach jest dokładnie taki sam.

b) Różnica w genezie - Hinduizm wyrastał z dorobku pokoleń, natomiast Buddyzm zasadza się na fundamencie jednej osoby, księcia Siddharta Gautama, zwanego Buddą.

c) Różnica w odniesieniu - Hinduizm jest mocno zakorzeniony w swojej kulturze, Buddyzm natomiast otwarty jest na szerszy krąg, jest w swej istocie uniwersalny.

d) Różnica w podejściu do zmysłowości i cielesności – o ile Buddyzm praktykuje umiarkowanie w podejściu do cielesności i zmysłowości, o tyle Hinduizm ma tendencje do skrajności w tym segmencie.

e) Odniesienie do statusu społecznego - Budda przeciwstawiał się systemowi kastowemu zakorzenionemu w społeczeństwie indyjskim wyrosłym na gruncie Hinduizmu, natomiast wyznawcy Hinduizmu uważali ten stan rzeczy za konsekwencje ich religii.

Cechy swoiste Buddyzmu:

Buddyzm twierdzi, że nie powinniśmy niczego przyjmować na wiarę, a raczej sprawdzać, przez co zbliża się do podejścia prezentowanemu przez systemy naukowe.

Z nauk Buddy wynika bowiem to, że sami dla siebie mamy być światłem, nie szukać ucieczki poza sobą.

Z tego względu Buddyzm spośród wszystkich religii w najlepszy sposób przystaje do sceptycznego, agnostycznego ducha współczesności.

W zakres nauczania Buddy wchodzą następujące aspekty:

I Cztery szlachetne prawdy o cierpieniu:

1. ,,Prawda o istnieniu cierpienia’’ ; istnienie wiąże się z cierpieniem, z racji swojej niestałości

2. ,,Prawda o powstaniu cierpienia’’ ; pragnienie jest źródłem cierpienia (również istnienia, bądź nieistnienia.

3. ,,Prawda o usunięciu cierpienia’’ ; drogą do usunięcia cierpienia jest stłumienie wszelkich pożądań i pragnień, także tych, które dotyczą życia.

4. ,,Prawda o drodze prowadzącej do usunięcia cierpienia’’ ; nazwana inaczej ,,ośmioraka ścieżka’’ ,czyli drogą ośmiu szlachetnych rad.

II Osiem szlachetnych rad:

- słuszna wiara

- słuszne postanowienie

- słuszna mowa

- słuszny czyn

- słuszny zawód

- słuszne dążenie

- słuszne skupienie

- słuszna medytacja

III Cztery podstawy samoopanowania:

- nad ciałem

- nad uczuciami

- nad zmysłami

- obojętność wobec zjawisk świata

IV Cztery podstawy mocy:

- koncentracja myśli

- koncentracja woli

- koncentracja energii

- dociekania

V Pięć zdolności i sił:

- wiara

- energia

- opanowanie

- skupienie

- rozumienie

- ośmioraka ścieżka

VI Cztery podstawowe wysiłki zapobiegania i porzucania zła, staranie się o dobro i jego doskonalenie.

Życie mnichów Buddyjskich:

Życie mnichów buddyjskich miało charakter wędrowniczy, podczas którego zobowiązani byli do szerzenie nauk Buddy.

Wyposażeni byli w: igłę, pas, miskę przeznaczoną na przyjmowanie jałmużny, nóż do golenia, sandały, materiał chroniący przed deszczem, drewno do mycia zębów, wachlarz oraz sitko do wody (niezbędne aby nie dokonać połknięcia żywej istoty podczas picia).

Żyli w sposób skromny, opierając się na jałmużnie, na której złożenie musieli liczyć. Posiadali skromne, lecz czyste odzienie. Zabronione było posiadanie srebra i złota, uprawianie handlu oraz zajęć, które mogłyby przynieść zysk materialny.

Teksty buddyjskie:

Pitaki, a więc teksty buddyjskie spisane przez uczniów Buddy tworzą w całości zachowany zbiór, który określany jest mianem kanonu Szkoły Theradinów, a napisany został w języku pali.

Obejmuje on zaś:

1. Vinaja tipaka : przepisy życia zakonnego.

2. Sutta Pitaka : krótkie przypowieści.

3. Ahhidhamma- pitaka : traktaty teologiczne.