Buddyzm

Geneza Buddyzmu

Jest jedną z najbardziej upowszechnionych religii dalekiego wschodu. Ten system religijny powstał w VI wieku przed Chrystusem, w Indiach starożytnych na gruncie Hinduizmu. Założycielem był niejaki Siddhartha Gautama, który był księciem państwa na granicy indyjsko-nepalskiej.

Religia czy system filozoficzny ?

Przez niektórych Buddyzm uważany jest jedynie za system filozoficzny, a jego podejście do bogów przybliża do stwierdzenia, że również ateistyczny. Te mniemanie zasadza się na stwierdzeniu Buddy dotyczącym tego, że we wszechświecie nie ma miejsca na ingerencje boską, a wszystko (nawet bóstwa) podlega prawom przyrody. Ponadto stwierdzenie to wiąże się z faktem dotyczącym tego, że nie ma w tym systemie bogów, a tym samym kapłanów.

Reasumując Buddyzm traktowany jest niekiedy jako doktryna, dzięki której można osiągnąć doskonałość, a jej fundamentem jest nieskomplikowany proces praktykowania tejże przez każdego kto tylko zechce podążyć drogą wiodącą do Oświecenia.

Stało się tak z tego względu, że Budda zreformował Braminizm (faza rozwoju religii indyjskiej pomiędzy Wedyzmem, a Hinduizmem), tworząc religie, z której wyłączone zostały elementy bogów, składania ofiar i kapłanów.

Istota Buddyzmu

Istotą Buddyzmu jest zastosowanie określonej, zdefiniowanej przez Buddę drogi, dzięki której ma nastąpić zniesienie cierpienia, osiągnięcie stanu Nirwany, Oświecenia.

Buddyzm nazywany jest religią praktyczności – z tego względu, że nie posiada odniesień mistycznych, a jedynie oparty jest na zespole założeń na gruncie, których przedstawia się praktyczne wskazówki do porzucenia cierpienia i szczęśliwego życia.

Budda nie dokonał spisania tejże drogi z tego względu, że jego nauczanie miało charakter słowny. Natomiast faktem jest, że jego uczniowie dokonali spisania jego nauk, a zawarli je w tzw. Pitakach.

Historia Buddy

W wieku 29 lat pod wpływem traumatycznych zdarzeń opuścił rodzinę i został wędrownym nauczycielem. Przez wiele lat słuchał nauk hinduistycznych nauczycieli, oraz poddawał się głębokiej ascezie (przede wszystkim powstrzymywanie się od spożywania pokarmu).

Pewnego dnia w wieku 35 lat usiadł pod drzewem i postanowił nie wstawać, aż do momentu, gdy nastąpi wyczekiwane przez niego Oświecenie. Po całonocnych rozmyślaniach, medytacji osiągnął zamierzony cel, a mianowicie doznał wyzwolenia od cierpienia. W ten sposób stał się Przebudzonym, Oświeconym, Wyzwolonym, a co za tym idzie przyjął nowe imię Budda. W tym kontekście warto zaznaczyć, iż samo słowo buddyzm oznacza ,,tego, który doznał oświecenia’’.

Odniesienie Buddyzmu w stosunku do Hinduizmu.

Jako, że Buddyzm wyrósł na gruncie Hinduizmu należałoby przeanalizować relacyjność obu tych systemów religijnych względem siebie:

a)      Wszystkie podstawy Hinduizmu, Buddyzm przyjął jako oczywiste – między innymi cel istniejący w obu religiach jest dokładnie taki sam.

b)      Różnica w genezie - Hinduizm wyrastał z dorobku pokoleń, natomiast Buddyzm zasadza się na fundamencie jednej osoby, księcia Siddharta Gautama, zwanego Buddą.

c)      Różnica w odniesieniu - Hinduizm jest mocno zakorzeniony w swojej kulturze, Buddyzm natomiast otwarty jest na szerszy krąg, jest w swej istocie uniwersalny.

d)     Różnica w podejściu do zmysłowości i cielesności – o ile Buddyzm praktykuje umiarkowanie w podejściu do cielesności i zmysłowości, o tyle Hinduizm ma tendencje do skrajności w tym segmencie.

e)      Odniesienie do statusu społecznego - Budda przeciwstawiał się systemowi kastowemu zakorzenionemu w społeczeństwie indyjskim wyrosłym na gruncie Hinduizmu, natomiast wyznawcy Hinduizmu uważali ten stan rzeczy za konsekwencje ich religii.

Cechy swoiste Buddyzmu:

Buddyzm twierdzi, że nie powinniśmy niczego przyjmować na wiarę, a raczej sprawdzać, przez co zbliża się do podejścia prezentowanemu przez systemy naukowe.

Z nauk Buddy wynika bowiem to, że sami dla siebie mamy być światłem, nie szukać ucieczki poza sobą.

Z tego względu Buddyzm spośród wszystkich religii w najlepszy sposób przystaje do sceptycznego, agnostycznego ducha współczesności.

W zakres nauczania Buddy wchodzą następujące aspekty:

I  Cztery szlachetne prawdy o cierpieniu:

1.      ,,Prawda o istnieniu cierpienia’’ ; istnienie wiąże się z cierpieniem, z racji swojej niestałości

2.      ,,Prawda o powstaniu cierpienia’’ ; pragnienie jest źródłem cierpienia (również istnienia, bądź nieistnienia.

3.      ,,Prawda o usunięciu cierpienia’’ ; drogą do usunięcia cierpienia jest stłumienie wszelkich pożądań i pragnień, także tych, które dotyczą życia.

4.      ,,Prawda o drodze prowadzącej do usunięcia cierpienia’’ ; nazwana inaczej ,,ośmioraka ścieżka’’ ,czyli drogą ośmiu szlachetnych rad.

II  Osiem szlachetnych rad:

- słuszna wiara

- słuszne postanowienie

- słuszna mowa

- słuszny czyn

- słuszny zawód

- słuszne dążenie

- słuszne skupienie

- słuszna medytacja

III  Cztery podstawy samoopanowania:

- nad ciałem

- nad uczuciami

- nad zmysłami

- obojętność wobec zjawisk świata

IV  Cztery podstawy mocy:

- koncentracja myśli

- koncentracja woli

- koncentracja energii

- dociekania

V  Pięć zdolności i sił:

- wiara

- energia

- opanowanie

- skupienie

- rozumienie

- ośmioraka ścieżka

VI  Cztery podstawowe wysiłki zapobiegania i porzucania zła, staranie się o dobro i jego doskonalenie.

Życie mnichów Buddyjskich:

Życie mnichów buddyjskich miało charakter wędrowniczy, podczas którego zobowiązani byli do szerzenie nauk Buddy.

Wyposażeni byli w: igłę, pas, miskę przeznaczoną na przyjmowanie jałmużny, nóż do golenia, sandały, materiał chroniący przed deszczem, drewno do mycia zębów, wachlarz oraz sitko do wody (niezbędne aby nie dokonać połknięcia żywej istoty podczas picia).

Żyli w sposób skromny, opierając się na jałmużnie, na której złożenie musieli liczyć. Posiadali skromne, lecz czyste odzienie. Zabronione było posiadanie srebra i złota, uprawianie handlu oraz zajęć, które mogłyby przynieść zysk materialny.

Teksty buddyjskie:

Pitaki, a więc teksty buddyjskie spisane przez uczniów Buddy tworzą w całości zachowany zbiór, który określany jest mianem kanonu Szkoły Theradinów, a napisany został w języku pali. 

Obejmuje on zaś:

1.      Vinaja tipaka : przepisy życia zakonnego.

2.      Sutta Pitaka : krótkie przypowieści.

3.      Ahhidhamma- pitaka : traktaty teologiczne.

 Źródła

Górski J., Spotkanie z religiami, wyd. Księgarnia Świętego Jacka, Katowice 2007, s. 56 – 61.

Sakowicz E., Religioznawstwo, wyd. Polihymnia, Lublin 2009, s. 83-89.

http://www.religie.424.pl/buddyzm,3186,article.html (dostępny: dnia 27.12.2013)

http://www.religie.424.pl/buddyzm-zarys-tematu,357,article.html (dostępny: dnia 27.12.2013)

Hinduizm

Hinduizm jest bardzo specyficzną religią, także z tego względu, że nie jest z nim związana, żadna centralna postać, w którym to system religijny znajdowałby swoje odniesienie. Natomiast w hinduizmie mamy do czynienia z poszczególnymi osobami, które dokonywały uporządkowania w ramach tej religii, np. pism,czy zasad.

Umiejscawiając hinduizm w aspekcie geograficznym należy dodać, iż jest to religia ulokowana na subkontynencie indyjskim. Etymologia słowa hinduizm zawiera się w pochodzeniu od słowa sindhu, która to jest wielką rzeką Indii. Hinduizm zaczął kształtować się w trzecim tysiącleciu przed Chrystusem.  

Nie ma wśród religioznawców zgody dotyczącej tego, czym właściwie hinduizm jest. Najbardziej w kontekście moich rozważań przemówiła do mnie koncepcja belgijskiego indologa Louias Étienne Josepha Marie Levieux de La Vallée-Poussina, który to stwierdza, że Hinduzim to ,,spływanie do jednego wspólnego koryta różnych elementów religijnych’’.

To o czym wspominał belgijski indolog objawia się w istnieniu w Indiach rozmaitych, poszczególnych sekt religijnych, w której to każda z nich posiada swoje specyficzny bóstwa, dogmaty, rytuały, świątynie i miejsca, do których pielgrzymują. Ponadto w ramach tych poszczególnych odłamów zawarte są przeróżne obrzędy.

Jedną z osób, które poczyniły starania związane z ujednoliceniem zasad wypływających z poszczególnych sfragmentaryzowanych religii winkluzowanych w obręb hinduizmu był filozof Siankara. Stworzył on bowiem doktrynę, która mówiła o tym, że istnieją dwie prawdy: absolutna – wedle której istnieje jeden duch (Brahman), oraz niewiedzy zwanej prawdą niższą.

Wracając jednak do istoty moich rozważań, najsampierw przedstawię główne prawdy hinduizmu, do których w dalszych ustępach tekstu postaram się nawiązać.

W ramach klasyfikacji zawierającej kluczowe elementy hinduizmu mieszczą się zatem:

1      Wiara w istnienie wiecznego, niezmiennego porządku kosmicznego,

2    Wiara w cykliczny charakter dziejów,

3    Wiara w istnienie jednego, niepoznawalnego Brahmana – podstawy wszechświata,

4    Wiara w doktrynę awatar, czyli manifestacje bóstw w rozmaitych postaciach, także wielkich nauczycieli duchowych (niektórzy hinduiści za awatara uważają Jezusa Chrystusa).

5    Wiara w doktrynę sansary, czyli reinkarnacje.

6    Wiara w prawo karmana.

7    Wiara w wyzwolenie (moksza), czyli wyjście po za krąg samsary, wyzwolenie.

8    Wiara w boskie pochodzenie ksiąg świętych hinduizmu.

9    Wiara w religijny charakter porządku kastowego.

Hinduizm jaki znamy ewoluował z tzw. branimizmu, biorącego swą nazwę od stojących najwyżej w hierarchii społecznej braminów oraz wedyzmu, który to był mieszanką najróżniejszych rytuałów duchów leśnych czy bóstw przyrody.

Hinduizm jawi się jako zlepek najróżniejszych religijnych obrzędów, zwyczajów, fragmentów, gdyż cechą wyróżniającą hinduizmu jest zawarte w nim łączenie przeciwieństw (religijnych). Religia ta zawiera zarówno wierzenia politeistyczne (wielobóstwo), jak i tendencje monoteistyczne. Monoteizm w hinduizmie polega na oddawaniu czci Bogu, który istnieje w niezliczonych postaciach.

Przechodząc jednakże do istotnych kwestii dotyczących samego hinduizmu, należy uwzględnić iż jego ważkim elementem jest to, iż  zasadza się on na doktrynie polegającej na moralnym ładzie świata – przyrody, kosmosu, w którym to egzystuje człowiek.

Ponadto, gdy jesteśmy osadzeni w obszar tych rozważań, nie należy zapominać o korzeniach hinduizmu, które to wyrosły z wiary w istotność uczynków w kontekście życiu w nowym, przyszłym wcieleniu.

Osią tej teorii są pojęcia karman i reinkarnacji.

Karman jest to prawo rządzące skutkiem, natomiast reinkarnacja to teoria wędrówki dusz, zgodnie z którą dusza odradza się po śmierci w różnych postaciach, np. człowiek, zwierze lub bóg. Sposobem na wyrwanie się z tego nieskończonego cyklu jest wyzbycie się pragnień i wstrzemięźliwość wobec wszelkich działań.

Teoria reinkarnacji jest ściśle osadzona w hierarchii społecznej, o której wspominałam, a dzieje się tak ze względu na to, że jeśli ktoś w poprzednim istnieniu żył w sposób dobry moralnie ma szansę ponownie narodzić się w wyższej kaście. Natomiast w przypadku, gdy ktoś swoim postępowaniem odzwierciedlał zło moralne musiał liczyć się z tym, że odrodzi się w niższej kaście, bądź przyjmie wcielenie zwierzęcia.

W kontekście tych analiz nie należy zapominać o tym, że naturalną konsekwencją tych wierzeń jest zasada wegetarianizmu. W swej istocie polega ona na zakazie spożywania mięsa,  a ten stan rzeczy przedstawia się jako taki z tego względu, że  człowiek może odrodzić się jako zwierzę.

Ponadto priorytetowym elementem osadzonym w teorii reinkarnacji jest stwierdzenie dotyczące tego, że wędrówka dusz, nierozerwalnie wiąże się z cierpieniem.

Ażeby wyzwolić się z kręgu cierpienia, związanego z wędrówką dusz (reinkarnacją) należy dokonywać praktyk , które poczynane są poprzez:

1    Medytację – odkrycie tożsamości z Brahmą i zostanie przez nią wchłonięty.

2.      Ascezę – poprzez jogę (proces składający się z poszczególnych stopni, poprzez który dąży się do wyzwolenia za sprawą własnego wysiłku).

3.      Jama – przestrzeganie zakazów (kradzieży, zwyczajów seksualnych, przemocy).

4.      Nijama – przestrzeganie nakazów (pogody ducha, przyjmowania trudności życiowych, czystości fizjologicznej).

5.      Asana – panowanie nad ciałem.

6.      Pranajana – kontrola oddechu.

7.      Pratiahara – wyzwolenie się z bodźców zmysłowych.

8.      Dharana – koncentracja.

9.      Dhiana – medytacja, która jest pojmowana jako cel sam w sobie.

10.  Samadhi – stanie się tym, nad czym medytuję w procesie medytacji.

Cały etap zakańcza się drogą miłości, która polega na zjednoczeniu z bóstwem.

Hinduizm jest mocno osadzony w realiach społecznych. Jest to związane z tym, że łączy się on, a nawet wypływa z ukształtowanego specyficznego ładu społecznego o zabarwieniu hierarchicznym. Hierarchia społeczna związana jest ściśle z systemem kastowym, który to istnieje w Indiach. Kasta to zamknięta grupa społeczna, do której człowiek przynależy w wyniku urodzenia. Narodziny w określonej kaście są skutkiem postępowania podczas poprzedniego wcielenia. Reasumując  aby narodzić się w wyższej kaście, należy rzetelnie wypełniać obowiązki moralne wynikające z zasad religii hinduistycznej.

W hinduizmie wyróżnia się cztery kasty. Są to:

1. Bramini – najwyższa kasta, do której należą kapłani ; działalność ich polega na składaniu ofiar i dokonywaniu czynności rytualnych. Ponadto bramin winien posiadać określone cechy charakteru : umysł sattwiczny (wolny od złych myśli i emocji), dążyć do mokszy (wyzwoleniu się z kręgu samsary)  i służyć duchowo społeczeństwu.

2. Kszatriowie – wojownicy, szlachta, aktualnie urzędnicy .

3. Waisiowie – kupcy, rzemieślnicy, pasterze, rolnicy.

4. Siudrowie – słudzy, niewolnicy.

Pozostała część społeczeństwa, jest bezklasowa to tak zwani pariasi, którzy pozbawieni są wszelkich praw.

Pomimo tego, iż w 1950 roku system kast w Indii został zniesiony, to mimo to w większości świadomości społeczności indyjskiej istnieje on nadal.

Tak jak w przypadku analiz każdej z religii, tak i przy religii hinduizmu, zwróciłam się ze szczególnym rodzajem zafascynowania w kierunku ksiąg, w tym przypadku świętych ksiąg hinduizmu, które określa się mianem Wedy.

Owe księgi zapisane są w języku wedyjskim, który jest językiem kultowym hinduizmu, archaicznym, wymarłym językiem sanskryckim.  Księgi te zawierają zapis nauk hinduskich, które obejmują wszelakie aspekty ludzkiego życia. Traktowane są jako objawienie się boskiego języka w ludzkiej mowie. W dodatku regulują społeczne, prawne, rodzinne i religijne zwyczaje hindusów, także w zakresie rozmaitych obrzędów jak małżeństwo, czy pochówek. 

Wedy składają się z czterech ksiąg:

1    Rygweda  – najstarsza księga zapisana w języku indoeuropejskim zawierająca pieśni i hymny.

2    Samaweda – zbiorowisko strof, które są wyśpiewywane przez kapłanów w czasie obrzędów religijnych.

3    Jadźurweda – zbiór tekstów religijnych będących narzędziem służącym do odprawiania ceremonii religijnych.

4    Atharwaweda – księga zawierająca hymny spisane mniej skomplikowanym językiem niż ma to miejsce w przypadku Rygwedy.

Konkludując warto przypomnieć, że hinduizm jest głównie związany z Półwyspem Indyjskim, a na obszarze Indii wyznaje go około 86% ludności. 

Ciekawostką, która swoje odzwierciedlenie znajduję w hinduizmie jest to, że szczególnymi względami cieszy się krowa. Zwierze te określane jest mianem świętego. 

Wedle hinduistycznych świętych pism : krowa winna być traktowana jako jedna z siedmiu matek człowieka, gdyż jako dawczyni mleka staję się jego karmicielką. 

Wbrew przekonaniem rozpowszechnionym w społeczeństwach europejskich hinduiści nie czczą krów, natomiast uważają, że wymaga ona szczególnej ochrony. W praktyce traktowane są one łagodnie i oczywiście nie dopuszcza się do spożywania wołowiny.

Bibliografia:

Górski J., Spotkanie z religiami, wyd. Księgarnia Świętego Jacka, Katowice 2007, s. 48-55.

Kondat K., Bogactwo Światopoglądów Religijnych, Trans Humana, Białystok 1999, s. 38.

Łęcicki G., Matka Teresa - Misjonarka Miłości i Miłosierdzia, wyd. Patmos, Warszawa 1998, s. 128 - 139.

Sakowicz E., Religioznawstwo, wyd. Polihymnia, Lublin 2009, s. 72-76.

http://www.religie.424.pl/hinduizm-zarys-tematu,377,article.html (dostępny: dnia 14.12.2013)

http://www.dotykindii.pl/wedy-swiete-ksiegi-hinduizmu/ (dostępny: dnia 14.12.2013)

Islam

Na drodzę omawiania poszczególnych religii na moim blogu. Postanowiłam w sposób całkowicie losowy rozpocząć od Islamu.

Islam to jedna z wielkich religii monoteistycznych, obok chrześcijaństwa i judaizmu. Termin monoteizm, którego byłam łaskawa tutaj użyć oznacza, wiarę w jednego Boga. Słowo „islam” to wyrażenie arabskie oznaczające „oddanie się”, przede wszystkim Bogu. Czciciele tej religii nazywani  są muzułmanami. Islam pod względem liczebności jest drugą religią na świecie.

Założycielem tej religii był Muhammad Ibn Abdulach , zwany w Polsce Mahometem. Żył on w latach 570-632. Temu prorokowi około 610 roku w nocy (noc siły), w końcu miesiąca Ramadan w jaskini umiejscowionej pod Mekką objawił się Archanioł Gabriel. Przy tym należy koniecznie umieścić informację dotyczącą tego, że Archanioł wyjawił Mahometowi naturę Boga (jedność, wszechmoc i zasadę wykreowania świata przez Boga) oraz wskazał, że wszystkich ludzi czeka sąd, na którym to spełniających zasady Boga spotka nagroda, a tych, którzy je lekceważą kara.

Naczelną zasadą Islamu jest wiara w jednego Boga, Allaha, w istnienie aniołów, oraz przeświadczenie że Mahomet był największym prorokiem, a „Koran” należy do ksiąg objawionych. 

Po śmierci Mahometa wyznawcy Islamu podzielili się w wyniku walki o władzę, na dwa wielkie odłamy: Szyitów (zamieszkują głównie Iran), Sunnitów (około 90% wyznawców) oraz Charydżytów.

Analizując tematykę związaną z Islamem nie sposób pominąć kwestii świętej księgi Islamu czyli Koranu. Dla czcicieli Islamu jest ona słowem Boga Allaha, które zostały podyktowane Mahometowi za pośrednictwem Archanioła Gabriela. Początkowo treść Koranu przekazywana była ustnie. Napisana została natomiast w języku arabskim, po śmierci Mahometa. 

Koran składa się ze 114 rozdziałów, nazwanych Surami. W Koranie znajdują się nie tylko tematy związane z wierzeniami ale niezmiernie ważne dla każdego wyznawcy Allaha, tzw. Pięć filarów Islamu, które każdy Muzułmanin powinien przestrzegać.

Należą do nich:

1. Wiara w jedynego Boga.

2. Pięciokrotna modlitwa w ciągu dnia z twarzą skierowaną w stronę Mekki oraz uczestnictwo w nabożeństwie w meczecie.

3. Jałmużna polegającą na przekazywaniu części swoich dochodów na wsparcie gminy muzułmańskiej.

4. Post w miesiącu ramadan, którego istotą jest całkowita wstrzemięźliwość od pokarmu i napoju, zwolnieni z postu to: brzemienne kobiety, starcy, chorzy oraz dzieci.

5. Pielgrzymka do Mekki, przynajmniej raz w życiu.

W Koranie znajdują się również pomniejsze przepisy związane z funkcjonowaniem instytucji publicznych, prohibicją wina, zakazu jadania wieprzowiny, jak i przepisów karnych stosowanych w przypadku : zabójstwa, kradzieży, lichwy, zemsta, małżeństwa i rozwodu.

Niezwykle często wyznawcy Islamu są uznawani za fundamentalistów, lub przynależących do organizacji terrorystycznych. Fundamentalizm muzułmański powstał pod wpływem styku kultury arabskiej z kulturą zachodnią.

Islam w większym stopniu niż ma to w przypadku innych religii skupia się na charakterze prawnym. Prawo zawarte w Koranie ściśle reguluje życie muzułmanina.

Prawie wszystkie historyczne opowieści mają swoje biblijne odpowiedniki w Koranie. Nawiązuję także do tradycji żydowsko-chrześcijańskiej. Natomiast warto nadmienić, iż Jezusa nie uważa się w Islamie za Boga lecz proroka.

PS. Według teorii francuskiego islamologa arabskiego pochodzenia Jeana Alcadera - początek Islamowi dała sekta ebonitów (ugrupowania, które przestrzegało ściśle prawo mojżeszowe, aczkolwiek nie uznawało bóstwa Jezusa, szanowało Go zaś jako proroka). Wskazywać na to mogą fragmenty Koranu, w których o ebionitach mówi się jako o tych, którzy są przyjaciółmi i przodkami muzułmanów.

Bibliografia

Encyklopedia Powszechna PWN, red. Rafał Łąkowski, t.2, PWN, Warszawa 1985, s. 308

Górski J., Spotkanie z religiami, wyd. Księgarnia Świętego Jacka, Katowice 2007, s. 40 - 44.

Łęcicki G., Matka Teresa - Misjonarka Miłości i Miłosierdzia, wyd. Patmos, Warszawa 1998, s. 150 -151.

Sakowicz E., Religioznastwo, wyd. Polihymnia, Lublin 2009, s. 60 - 65.

http://www.religie.424.pl/islam-zarys-tematu,351,article.html (dostępny: dnia 14.12.2013).

Czym właściwie jest religia? – Sedno funkcjonowania bloga.

Witam. Jestem studentką drugiego roku pedagogiki (magisterskie). W moim kąciku postanowiłam zająć się zagadnieniami związanymi z religiami świata. Postaram się nakreślić podstawy dotyczące poszczególnych religii.  Pierwej jednak mniemam, iż trzonem jakichkolwiek rozważań dotyczącym poszczególnych religii winien być proces zdefiniowania czym właściwie religia jest. Zanim więc przejdę do objaśniania fundamentów poszczególnych światopoglądów religijnych postaram się unaocznić trzon znaczeniowy pojęć elementarnych, które to ułatwią poruszanie się w obrębie rzeczywistości mojego bloga. Oczywiście wraz z poruszaniem nowego zagadnienia, którego treść znaczeniowa byłaby niejasna będę na bieżąco wyjawiała czymże w istocie jest owo enigmatyczne pojęcie.

Najsampierw posiłkując się pomocami naukowymi zdefiniuje podstawowe pojęcia.

Religia :  ,,forma świadomości społ. obejmująca zespół wierzeń dotyczących genezy, struktury i celu istnienia człowieka, ludzkości i świata (doktryna rel.), związanych z nimi zachowań (kult rel.) oraz form organiz. (instytucje rel.) ;  r. jest zjawiskiem społ. – kulturowym, którego kształt jest uzależniony od stopnia rozwoju gosp., społ. i cywilizacyjnego danej grupy społ. co powoduje różnorodność jej przejawów i form.’’

Religioznawstwo :  ,, empiryczna nauka o religiach, o prawach ich rozwoju, powstawania, przemian, funkcjonowania, zaniku, oraz o miejscu religii w życiu społ. i indywidualnym. Przedmiotem r. Jest religia ujmowana jako całokształt określonej kategorii zjawisk społ.- kulturowych. Zakres r. Jest historycznie zmienny; początkowo było ono utożsamiane z historią religii; współcześnie obejmuje takie działy jak: r. Ogólne, zajmujące się religią jako całością, badające ogólne prawidłowości jej rozwoju, relacje między religią, a innymi formami świadomości społ., ponadto historią r. Oraz metareligoznawstwem, czyli analizą podstawę metodol. r.; historia religii, najstarsza i najbardziej rozbudowana część r., zajmująca się dziejami religii oraz jej poszczególnych form; socjologia religii, badająca wzajemne stosunki między religią a procesami i grupami społ., typologią i rozwojem jej form organiz., zagadnieniem społ. Źródeł i funkcji religii, związkami między grupami i instytucjami społ. A religią; psychologia religii, badająca funkcję religii w życiu psych. Grup i jednostek, zajmująca się typologią postaw rel., analizą przeżyć rel. Itp.’’

Światopogląd : ,,zespół ogólnych przekonań i twierdzeń składających się na spójny – przynajmniej w oczach jego zwolenników i wyznawców – i całościowy obraz rzeczywistości (tego, co istnieje) oraz związanych z nimi ocen i norm wyznaczających postawy i ukierunkowujących postępowanie podmiotu względem siebie i otoczenia. Można mówić o światopoglądzie: a) w sensie podmiotowym jako o czyimś poglądzie na świat – podmiotem może być zarówno indywidualny człowiek, jak i określona grupa społeczna (np. klasa, pokolenie, organizacja religijna, partia polityczna, szkoła filozoficzna); b) w sensie przedmiotowym jako o uporządkowanym zbiorze zadań, służącym do uzyskania zintegrowanego obrazu świata’’

Światopogląd religijny : ,,Światopogląd religijny składa się z następujących elementów: 1. Wiara przedmiotowa (credo) danej religii; 2. Zbiór poglądów dotyczących pochodzenia i natury świata i człowieka; 3. Zespół przykazań moralnych, których przestrzeganie jest warunkiem koniecznym zbawienia; 4. Odpowiedzi na problem sensu życia, cierpienia, miłości i śmierci (zagadnienia egzystencjalne)’’

W kontekście tych definicji należy podkreślić, iż w moim odczuciu powszechne, intuicyjne rozumienie religii, nauk o niej i zagadnień poruszających się w jej obrębie, może okazać się nazbyt płytkie i mylące, w sytuacji kiedy to zamierzamy podejść w sposób profesjonalny do zagadnień poruszanych w obrębie tego bloga.  Oczywiście zdaję sobie sprawę z tego, że  w moje rozważania może wkraść się nutka nieobiektywności. Jednakże obiecuję czytelnikom moich publikacji, iż będę się starała żeby nie dopuścić do sytuacji, w której to moje osobiste przekonania wezmą górę nad racjonalnym (takim który ma znamiona bezstronnego opisu) dostarczaniem informacji na temat poszczególnych religii i zagadnień z nimi powiązanych.

Bibliografia:

Encyklopedia Powszechna PWN, red. Rafał Łąkowski, t.3, PWN, Warszawa 1985, s.866.

Kondrat K., Bogactwo Światopoglądów Religijnych, Trans Humana, Białystok 1999, s. 15.

Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych. Oprac. A. Podsiad i Z. Więckowski, Warszawa: 1W ‘’Pax’’ 1983, s. 388.