Mapka religii świata

Zwieńczeniem mojej pracy nad zagadnieniami religii świata będzie mapka, która odzwierciedli rozmieszczenie danych religii w poszczególnych państwach.

Źródła:

http://gim44.edu.pl/prace_uczniow/mateusz/obraz%20mapa%20swiata.html

Podział religii

W ramach podsumowania dotychczas zaprezentowanych religii postaram się ustematyzować wiedzę z zakresu religioznawstwa. Podziały religii są różne. Wyróżnia się umownie religie Wschodu, nazywane inaczej kosmocentrycznymi lub mistycznymi, to: hinduizm, buddyzm, taoizm, konfucjanizm i religie plemienne. Religie Zachodu, nazywane inaczej teocentrycznymi lub profetycznymi, to: judaizm i islam, będące jednocześnie religiami monoteistycznymi. 

W sposób przystępny postaram się ukazać różnice między dwiema grupami religii, przyjmując jako kryterium pewne zagadnienia. Pierwszym zagadnieniem jest punkt wyjścia. Dla religii Wschodu tym punktem wyjścia jest człowiek. To "ja" dokonuje wysiłku, aby zjednoczyć się z Bogiem. Akcent spoczywa na człowieku, na "ja". W religiach Zachodu Bóg pierwszy wychodzi do człowieka, inicjatywa należy do Boga. W związku z tym powstaje drugi element, a mianowicie idea Boga. W religiach Wschodu Bóg jest tylko jakąś ideą, nawet jeżeli następuje personifikacja, to nie ma jasno sprecyzowanej nauki o Bogu. W religiach Zachodu Bóg jest osobą  ( Jahwe, Allach). Jest równocześnie transcendenty i bliski człowiekowi. 

Kolejnym elementem jest stosunek do prawdy. W religiach Wschodu jest to stosunek synkretyczny, indywidualny. Dominuje relatywizm - istnieje bowiem jedna prawda niedostępna człowiekowi. Wszystkie prawdy, a także religia, są słabym odbiciem tej prawdy. W religiach Zachodu bardzo ważne jest sformułowanie zasad wiary. Można mówić o ortodoksji, czyli o nauczaniu zgodnym z zasadami wiary objawionymi. 

Jeszcze innym elementem jest koncepcja człowieka. Sam obraz człowieka jest odmienny. Religie Wschodu, w ślad za bezosobową wizją Boga, ujmują człowieka jako ducha. Ciało stanowi jedynie "okrycie", które zrzuca jak ubranie. W tym spojrzeniu brak jest więzi między duszą i ciałem.

Inna jest również koncepcja świata. W religiach kosmocentrycznych świat  wyemanował od Boga, w sposób cykliczny rodzi się, dojrzewa i obumiera. Jest w stanie stałego pogarszania się. Stąd częsta negacja świata. W religiach teocentrycznych świat wyszedł z nicości, został stworzony przez Boga, ma koniec, ale osiąga doskonałość. U wyznawców zaś istnieje wiara w budowę lepszego świata.

Niezwykle istotną kwestią jest rola pośrednika. W religiach Wschodu każdy założyciel religii jest '"mędrcem": Budda, Konfucjusz. Sami doświadczyli tego, co głoszą. Liczy się przede wszystkim osobiste doświadczenie nauczyciela. Prorocy (starotestamentalni, Mahomet) przekazuje orędzie nie własne, ale Boga. 

Podział religii 

Zagadnienie	Religie Wschodu	Religie Zachodu
Punkt wyjścia	„ja”	Bóg
Idea Boga	bezosobowy	osobowy
Stosunek do prawdy	synkretyczny	jasno określony
Koncepcja człowieka	Ducha, a ciało jedynie „okrycie”	Jedność duszy i ciała
Koncepcja świata	Świat wyemanował i staje się coraz gorszy, zmierza do nicości	Nastąpi odnowa świata
Pośrednik	Często jest założycielem religii	Instytucja proroka, który mówi w imieniu Boga

Z powyżej analizy wysuwa się wniosek, że istnieją wielkie różnice między religiami teocentrycznymi a kosmocentrycznymi. 

W przypadku chrześcijaństwa natomiast nie można tej religii zakwalifikować do żadnej z grup. Chrześcijaństwo transcenduje obydwie grupy. W religii tej istnieje równowaga między radykalną transcendencją Boga a radykalną immanencją przez tajemnicę Wcielenia. Chrześcijaństwo opiera się na objawieniu historycznym. Osoba Jezusa Chrystusa jest treścią chrześcijaństwa. W żadnej innej religii nie  istnieje Kościół -będący jednocześnie wspólnotą i instytucją. Ponadto to Jezus Chrystus przyniósł nowe spojrzenie na człowieka. Wyznawcy chrześcijaństwa winny kochać każdego człowieka. 

Bibliografia

Górski J., Spotkanie z religiami, Wyd. księgarnia św. Jacka, Katowice 2007, s. 18-21. 

Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo to monoteistyczna religia, która bazuje na nauczaniu zawartym w Piśmie Świętym.  Chrześcijaństwo należy do religii objawionych. Oznacza, to iż religia ta ma swój początek  związany z działalnością proroka bądź założyciela religii. W przypadku chrześcijaństwa okresem tym jest narodzenie w Nazarecie Jezusa Chrystusa, który uważany jest za Mesjasza i Zbawiciela.

Geneza chrześcijaństwa

Pierwsi wyznawcy chrześcijaństwa wywodzili się z ludności zamieszkującej rzymską prowincję Judee, gdzie żył i nauczał Jezus Chrystus. Okres działalności Jezusa datuje się na I połowę I wieku. Jezus Chrystus powołał 12 uczniów, zwanych apostołami. Byli to Szymon Piotr, Jakub, Jan Ewangelista, Filip, Bartłomiej, Tomasz, Mateusz, Szymon Kananejczyk, Juda Tadeusz i Judasz Iskariota. 

 Jezus żył do 36 r, n.e., kiedy to  został On skazany na śmierć przez rzymskiego namiestnika Judei Poncjusza Piłata. Umarł śmiercią krzyżówą, po której Zmartwychwstał w przeciągu 3 dni. Zmartwychwstanie Jezusa stało się sednem wiary chrześcijańskiej i motywem przewodnim działania pierwszych chrześcijan.

Nowa wiara związana była na początku z działalnością na Bliskim Wschodzie, w tak zwanych diasporach. Niezwykle ważną postacią dla rozwoju chrześcijaństwa była osoba świętego Pawła. Stworzył on bowiem w listach zasady etyczne i doktrynalne. Wraz uczniami Chrystusa nauczał i nawracał na nową wiarę.

Pismo Święte

      Chrześcijaństwo zakorzenione jest w judaizmie. Jezus i wszyscy jego pierwsi wyznawcy byli Żydami. Żydowska Biblia jest również dla chrześcijan świętą księgą, w odróżnieniu do wyznawców judaizmu nazywają ją jednak Starym Testamentem. Nowy Testament to pisma, w których zostało spisane życie i działalność Jezusa z Nazaretu. Kanon tekstów chrześcijańskich, które powstały między II a IV wiekiem to 27 pism powstałych między rokiem 51/52/ .

Nowy Testament składa się z :

a) Czterech Ewangelii zawierających narracje o życiu, nauczaniu i czynach Jezusa Chrystusa,

b) Dziejów Apostolskich opisujących powstanie i rozwój wczesnego chrześcijaństwa oraz działalność apostołów, przede wszystkim Piotra i Pawła,

c) Czternastu listów przypisywanych tradycyjnie apostołowi Pawłowi, zaadresowanych do pierwszych wspólnot chrześcijan (List do Hebrajczyków jako jedyny nie podaje imienia autora),siedmiu tzw. listów powszechnych,

d) Jednej księgi prorockiej, zwanej Apokalipsą lub Objawieniem św. Jana.

 Prześladowania

Pierwsi chrześcijanie byli prześladowani, zarówno przez Żydów, jak i też władców Rzymu. Najdotkliwsze prześladowania przypadają na okres rządów cesarza Dioklecjana. Prześladowania chrześcijan nie spowodowały jednak, zmniejszenia liczby wyznawców chrześcijaństwa. Wręcz przeciwnie liczba ich rosła, a torturowani chrześcijanie, pomimo ogromnych cierpień doznawanych podczas tortur nie zaparli się nowej wiary. Kres prześladowaniom położył dopiero edykt mediolański z 313 roku, który gwarantował chrześcijanom takie same prawa, jak wyznawcom innych religii.

Credo chrześcijan

            Chrześcijańskie wyznanie wiary jest wspólne wszystkim Kościołom Wschodu i Zachodu.  Credo powstało w wyniku dwóch pierwszych soborów powszechnych mających miejsce w 325 i 381 roku. Składa się ono z następujących zasad wiary chrześcijańskiej:


1. Wiara w jednego Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych;

2. Wiara w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego Jednorodzonego, zrodzonego z Ojca przed wszystkimi wiekami, współistotnego Ojcu, i przez Którego wszystko się stało;

3. Wiara, że Jezus Chrystus dla zbawiania ludzi zstąpił z nieba i za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem;

4. Wiara, że Jezus Chrystus został umęczony pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowany, umarł i został pogrzebany;

5. Wiara, że Jezus Chrystus zstąpił do piekieł i trzeciego dnia zmartwychwstał;

6. Wiara, że Jezus wstąpił do nieba i siedzi po prawicy Boga Ojca wszechmogącego;

7. Wiara, że powtórnie przyjdzie w chwale sądzić żywych i umarłych, i że królestwo Jego nie będzie końca.

8. Wiara w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca i Syna pochodzi, który z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę, który mówił przez Proroków.

9. Wiara w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół.

10. Wiara w odpuszczenie grzechów.

11.Wiara w zmartwychwstanie ciał.

12.Wiara w życie wieczne.

Podstawy wiary 

Większość chrześcijan wyznaje dogmat trynitarny (większość uznaje wiarę w ów dogmat za warunek konieczny, by móc się nazywać chrześcijaninem), który głosi, że Bóg istnieje w trzech osobach (hipostazach), czyli, że Bóg jest Trójjedyny. Oznacza to, że Bóg, co do natury jest Jeden, choć w trzech Osobach: jako Bóg Ojciec, Syn Boży (Jezus) i Duch Święty.

Bóg z miłości do pogrążonej w grzechu ludzkości posłał swego Jednorodzonego Syna który "stał się człowiekiem" i dokonał dzieła zbawienia świata. Chrześcijanie wierzą, że przyjmując ofiarę Jezusa uzyskują zbawienie i życie wieczne. W czasach ostatecznych nastąpi "zmartwychwstanie ciał" oraz Sąd Ostateczny, na którym nastąpi podział na zbawionych i potępionych.

Chrześcijanie wyznań tradycyjnych (m. in.katolicy i prawosławni) czczą także Maryję - matkę Jezusa jako ", Bogurodzicę, Matkę Bożą", świętych i aniołów, które to kulty rozpowszechniły się od IV wieku.

Podstawowym przykazaniem etycznym chrześcijan oprócz przykazań Dekalogu jest przykazanie miłości Boga oraz bliźnich (nawet nieprzyjaciół).

ęłęóKlasyfikacja wyznań i Kościołów chrześcijańskich

Chrześcijanie wierzą w Kościół powszechny ustanowiony przez Jezusa, jako wspólnotę ludzi wierzących i dążących do Zbawienia.

Klasyczny podział dzieli chrześcijaństwo na trzy główne odłamy:

a) katolicyzm - obejmujący przede wszystkim Kościół rzymskokatolicki oraz inne wyznania katolickie (w jedności z papieżem), ponad miliard wiernych

b) wschodnia ortodoksja - do której zaliczamy prawosławie oraz kościoły wschodnie, razem ponad 300 mln wiernych

c) protestantyzm - grupa wielu różnorodnych wyznań obejmująca m. in. anglikanizm , luteranizm, kalwinizm, metodyzm, prezbiterianizm, baptyzm, unitarianizm oraz pentakostalizm. Najstarsze z nich wywodzą się z XVI wiecznej Reformacji.  

Nabożeństwa i sakramenty

           Wielorakość form odprawiania chrześcijańskich nabożeństw w różnych wyznaniach i z różnych okazji łatwo może zaciemniać fakt, że nabożeństwa takie składa się zawsze z kilku tych samych elementów. Nabożeństwo stanowi zawsze spotkanie człowieka z Bogiem i Boga z ludźmi ma ono postać ciągłego dialogu. Rozpoczyna je:

1. Wyznanie grzechów i prośba o przebaczenie. W kościelnym określeniu („pokuta”) mamy do czynienia z konstatacją, że ludzie żyją w stanie niedoskonałości i zepsucia i dlatego potrzebują Boga.

2. Drugi krok to czytania  z Biblii (Stary i Nowy Testament), rozumiane jako słowa Boga do zgromadzenia wiernych. Wyznanej potrzebie zbawienia przeciwstawia się w nich wspomnienia i relacje o przeżyciach związanych ze zbawieniem. Uzupełniają te słowa zawarta potem w kazaniu ich interpretacja i aktualizacja w odniesieniu do teraźniejszości.

3. Wyznanie wiary (Credo) formułuje jako wspólną deklarację aprobatę zgromadzonych wiernych dla „ Słowa Bożego”. Tekst opiera się na dosłownym brzemieniu Credo przyjętym przez sobory w Nicei i Konstantynopolu. Teraz następuje najważniejsza część nabożeństwa chrześcijańskiego.

4. Wieczerza Pańska. Chodzi tutaj o obrzęd nawiązujący do ostatniej wieczerzy Jezusa z uczniami przed aresztowaniem i egzekucją. Według relacji ewangelicznych Jezus nazwał wtedy chleb swoim ciałem, a wino swoją krwią i wezwał siedzących z nim przy stole do powtarzania tej uroczystości na jego pamiątkę. W toku nabożeństwa, kiedy zebrani wyznali swoją wiarę, uważa się ten moment za najwyższy stopień Bożej opatrzności. Kulminację uczty eucharystycznej stanowi spożycie chleba i wina: komunia. (Katolicy wyznają realną obecność Chrystusa pod postacią chleba i wina).

5. Następują modlitwy pochwalne, dziękczynne i błagalne, odpowiadające dialogowemu tokowi nabożeństwa, a zwłaszcza jego punktowi kulminacyjnemu. Takie modlitwy, mówione lub śpiewane, towarzyszą także wszystkim pozostałym częściom nabożeństwa i stanowią istotny element każdej uroczystości.

Tych pięć elementów to podstawowe składniki każdego nabożeństwa chrześcijańskiego. Tradycja prawosławna, rzymska, anglikańska i starokatolicka największe znaczenie przywiązuje do Wieczerzy Pańskiej albo „uczty eucharystycznej”. W Kościołach protestanckich, zwłaszcza w reformowanych, silniejszy akcent kładzie się od pierwsze od trzeciego, a więc przede wszystkim na czytaniu i interpretacji słów biblijnych. Protestanci mówią o „nabożeństwach” a prawosławni o „liturgii”.

W Kościele rzymskim i prawosławnym istnieje siedem sakramentów. Oba najważniejsze sakramenty, chrzest i Eucharystia- Wieczerza Pańska, były od początku bezsporne – chrzest jako sakrament wstąpienia do Kościoła i przyznania się do Chrystusa, Eucharystia jako istota chrześcijańskiego nabożeństwa.  Tych pięć pozostałych sakrament tradycji rzymskiej i prawosławnej to częściowo obrzędy związane z punktami zwrotnymi w życiu: bierzmowanie jako obrzęd upamiętniania zstąpienia Ducha Świętego w Zielone Świątki i świadome potwierdzenie chrztu przyjętego w dzieciństwie oraz inicjacja w wiek dorosły; małżeństwo i kapłaństwo, rozumiane jako usankcjonowanie przynależności stanowej i uzyskiwanie pełni praw – do porządku seksualnego z jednej strony i oficjalnej służby w Kościele z drugiej strony; wreszcie namaszczenie chorych jako sakrament przeznaczony dla ludzi, których  życie znajduje się w niebezpieczeństwie. Wszystkie sakramenty, (oprócz chrztu, który sam w sobie gładzi wszystkie grzechy, w tym grzech pierworodny) opierają się na biblijnej obietnicy odpuszczenia grzechów, skupionej w spowiedzi (sakramencie pokuty).

Chrześcijanie obchodzą uroczyście najważniejsze wydarzania z życia Jezusa, jego śmierć i zmartwychwstanie , a terminy tych świąt w ciągu roku pokrywają się częściowo ze świętami żydowskimi lub pogańskimi.

Chrześcijaństwo jest obecnie największą religią świata liczącą 2,2 mld wiernych i stanowiącą 32 proc. światowej populacji. 

Bibliografia

Kondrat K, Bogactwo światopoglądów religijnych, Wyd. Trans Humana, Białystok 1999, s. 33. 
Pawłowski P., Chrześcijaństwo, wyd. Znak, Kraków 1997.

http://wpolityce.pl/wydarzenia/42970-chrzescijanstwo-nadal-najliczniejsza-religia-na-swiecie-tuz-za-nimi-sa-muzulmanie-statystycznie-mlodsi, dostępny dn. 14.01.2014 r.

Konfucjanizm

Geneza konfucjanizmu

Konfucjanizm to druga wielka religia Chin. Zarówno taoizm, jak i konfucjanizm to religie, które powstały około VI wieku przed Chrystusem i trwają do dziś. Religie te uznawane są nie tylko jako systemy religijne ale także filozoficzne i społeczne. Zarówno konfucjanizm jak i taoizm wywierają ogromny wpływ na życie społeczne Chin.  W tym poście postaram się przybliżyć konfucjanizm. Zacznę od bliższego zapoznania się z postacią  Konfucjusza., która nierozerwalnie wiąże się z  omawiana religią. Konfucjusz (Kong – Fuzi, Mistrz Kong), żył w latach 551 – 479 p.n.e. w księstwie Lu.  Był wędrownym nauczycielem, który poszukiwał władcy, który zechciałby przyjąć jako naukę i przełożyć w praktyczny aspekt życia. Nauczanie Konfucjusza zaowocowało przyjęciem tej religii przez dynastię Han w 206 roku przed Chrystusem i była oficjalną religią tego cesarstwa do 1912 r. (upadek cesarstwa). 

W wyniku praktykowania cnót nagrodą nie jest szczęście wieczne ale zadowolenie z odpowiednio wykonanych obowiązków. Konfucjanizm uznawany jest za religię narodową.

Religia na zasadzie synkretyzmu religijnego czerpie z doktryn innych religii takich jak taoizm czy buddyzm. 

Święte księgi

Przy analizowaniu Konfucjanizmu nie należy zapomnieć o świętych księgach tzw. Pięcioksięgu Konfucjańskim.

Składa się on z następujących dzieł:

- Księgi przemian i - King (księga wieszczbiarska),

- Księga dokumentów historycznych Szu – King (zawierająca dzieje cesarzy),

- Księga wiosen i jesieni Czu – Tsiu (zawierająca dane historyczne),

- Księga pieśni Szy- King (stanowiąca zbiór pieśni ludowych, dworskich oraz hymnów ofiarnych),

- Księgi obyczajów, rytuału i etykiety Li – Ki (opisująca normy życia społecznego i religijnego).

Czteroksiąg Konfucjański jest komentarzem i interpretacją pięcioksięgu.

Doktryna konfucjanizmu

Konfucjusz nie stworzył zupełnie nowej religii, był jedynie reformatorem tradycyjnej religii chińskiej. W myśl tradycyjnej religii chińskiej cześć należało oddawać najwyższemu bóstwo jakim był Tien oraz innym niższym bóstwom. Jednakże dla Konfucjusza najważniejsze było stworzenie systemu etycznego. W myśl konfucjanizmu świt jest podtrzymywany przez trzy siły wszechświata : 

a) tian (niebo),

b) di (ziemia),

c)ren (ludzie).

Niebo stanowi źródło duchowości w konfucjanizmie. Oznacza ono Najwyższy Byt, który sprawuje rządy na świecie. Natomiast w kontekście moralnym jest ono postrzegane jako zasady etyczne. Obie te kwestie są ze sobą ściśle związane, bowiem Niebo jest najwyższe, ponieważ stanowi źródło zasad moralnych, a jednocześnie jest najwyższą zasadą transcendencji. Niebo jako Natura jest związane z koncepcją qi, ktora oznacza życiodajną siłę materialną. Oprócz tego konfucjaniści silnie wierzą w to, że dla każdej dynastii niezwykle ważne jest otrzymanie Niebiańskiego Mandatu, a jego utrzymanie jest niezbędne do pozostania panującej dynastii przy władzy. Dlatego niezbędnego jest otaczanie czcią Nieba, gdyż to własnie tam podejmowane są decyzje dotyczące ludzkiego losu, jak i przemian społecznych.

Niezwykle ważną kwestią jest etyka stworzona przez Konfucjusza czyli tao będące drogą człowieka. Etyka konfucjańska składa się z następujących cnot:

-" Żeń", która oznacza życzliwość i dobroć, jest cnotą bycia człowiekiem,

- ,,I’’ : prawość, człowiek prawy, nie skupia się na korzyściach materialnych

- ,,Li’’ : cnota, rytuały, etykiety, w skład której wchodzą sposoby zachowania związanego ze składaniem ofiar, zawieraniem małżeństw, walki, a także relacje mające porządkować całe życie.  Mianowicie : poddanego do władcy, syna do ojca, młodszego do starszego, żony do męża, przyjaciela do przyjaciela.

- ,,Sze’’ : cnota mądrości oraz cnota odróżniania dobra od zła.

W wyniku praktykowania owych cnót nagrodą jest satysfakcja z właściwie wypełnionego obowiązku. Aktualnie konfucjanizm jest traktowany jako religią chińska. Konfucjusz natomiast jest uważany za założyciela religii, w zamian za co otaczany jest przez wiernych czcią jako nauczyciel.

Rytuały konfucjańskie

W języku chińskim "rytuał" to li, co oznacza obrzędy, ceremonie, wzory moralne.  Konfucjaniści wierzą, że w świecie ludzkim li ma wymiar religijny, społeczny, a także psychologiczny oraz że jego znaczenie rozciąga się do rytuału po etykietę, od praw cywilnych po skodyfikowane obyczaje. od norm postępowania moralne po zmył etyczny w myśleniu, oduczaniu i działaniu. Wymiera religijny li oznacza sposoby, za pomocą których ludzie porozumiewają się z mocami duchowymi. Wyznawcy konfucjanizmu wierzą, iż wykonywanie tańca i muzyki w połączeniu z ofiarami, jest miłe przodkom i duchom. W ten sposób potomkowie mają możliwość oddania czci zmarłym. Kult przodków jest niezwykle ważne  w konfucjanizmie. Rodzina bowiem zajmuje szczególne miejsce w kulturze konfucjańskiej, w której szanowanie własnych przodków stanowi najważniejszy obowiązek człowieka.

Bibliografia

Górski J., Spotkania z religiami, Wyd. Księgarnia św. Jacka, Katowice 2007, s. 69-76.

Yao X.,Konfucjanizm- wprowadzenie, Wydawnictwo UJ, Kraków 2009, s. 142-203.

Taoizm

Taoizm – system filozoficzno - religijny powstały w Chinach, który mówi o bezosobowym pierwiastku idealnym Tao będącym praźródłem wszystkiego, poznawalnym jedynie przez Jego przejawy (Te). 

W podstawach Taoizmu tkwi założenie dotyczące tego, że człowiek i przyroda są jednym. Nie istnieje zatem podział na człowieka i przyrodę, ani pojęcie boga jako stwórcy.

Taoizm dzieli się na trzy odłamy:

a)      Odłam taoizmu filozoficznego – powstały VI w. P.n.e., założony przez prawdopodobnie Lao-tsy, zwanego Laozi. Opierający się na księdze Tao-te-king (Księga Drogi i Cnoty), zwaną także Daodejing. Inni przedstawiciele: Czuang-Tsy i Lie-Tsy.

b)  Neotaoizm- powstały pod koniec III i na początku IV w n.e. jako odłam taoizmu filozoficznego. Stworzony w celu doprowadzenia do procesu kompatybilności z konfucjanizmem oraz teorią ,,In jang’’ (yin i Yang) : dwie pierwotne, przeciwne sobie siły, które uzupełniają się i są obecne w całym wszechświecie. Jednym z przedstawicieli tej szkoły był Wang Bi.

c)  Taoizm religijny – rozwinięty na przełomie II i III w. N.e. Powstały za sprawą połączenia taoizmu filozoficznego z wierzeniami niższej warstwy społeczeństwa chińskiego.

Podstawowe terminy Taoizmu:

Tao - ,,Tao jest jakie jest’’. Jest to pierwiastek bezosobowy, coś co było wcześniej niż przyroda i tworzy rzeczywistość. Prapodstawa świata, ogólny porządek rzeczy, prawo. Bezosobowy, ponadświatowy absolut. 

Te – elementarna właściwość Tao, charakter etyczny człowieka. Te to sposób na poznanie Tao. Tao poznaje się poprzez jego przejawy, czyli Te. Tao zatem jest punktem pierwotnym powstawania rzeczy, zaś Te jest tym co rzeczy nabywają. Te w człowieku przejawia się w jego cnotach moralnych (miłość do innych ludzi).

Wu-wei – zasada niedziałania jako kluczowy element Tao. Dla człowieka oznacza przyjęcie postawy nie sprzeciwu, podporządkowania się przyrodzie.

Inne założenia Taoizmu:

- Kosmos jest zorganizowanym mechanizmem. Człowiek jest mikrokosmosem, którego części ciała znajdują swoje odzwierciedlenie w kosmosie (makrokosmos)

- Największego nauczyciela znajdziesz w ,,pałacu własnej głowy’’

- Świat nie jest stateczny. Następuje nieustanna zmiana i ruch, która dokonuje się poprzez : pen (narastające wzrastanie) albo hua (przejście ze stanu śmierci w stan życia). Zewnętrznymi aspektami energii Tao są dwie przeciwstawne siły In i Jang, które to uzupełniają się i stanowią fundament ruchu obrotowego przyrody.

- Cywilizacja jest przeciwstawieniem się racjom naturalnego porządku, z tego względu pożądanym stanem jest powrót do natury.

Księga Drogi i Cnoty, Tao-Te King, Daodejing

- Prawdopodobnie Stworzona przez Lao-tzu, Laozi.

- Zbiór aforyzmów, cechujące się niesystematycznością, zgrupowane w 81 rozdziałach.

- Porusza tematy związane z zagadnieniami początku, budulca wszechświata, za które podaję Tao.

- Tao jest bezosobowe, ma charakter prapoczątkowej bezosobowej substancji, pierwiastka idealnego.

- Wnikliwa analiza przemian świata przyrody.

- Dialektyczne formy filozofii.

- Filar zasad etycznych skierowanych do człowieka.

Zasady etyczne zawarte w Księdze Drogi i Cnoty:

- prostota i naturalność.

- wyzbycie się pragnień, pożądliwości, namiętności (co jest drogą do zasady wu-wei, której konsekwencją przyjęcia jest podporządkowanie się przyrodzie).

- obojętność wobec rzeczy doczesnych.

Taoizm religijny:

Założycielem był niejaki Czang-Tao-Ling żyjący w latach 34-156 n.e. Uważany za pierwszego t’ien – szy (Niebiańskiego Nauczyciela

Z taoizmu filozoficznego zaczerpnięta została : Nauka o Tao, Nauka o relatywizmie bytu, życia i śmierci (nieśmiertelność), Nauka wu-wei.

Inne nauki będące sednem taoizmu religijnego:

- Nauka o długowieczności i nieśmiertelności

- W ciele człowieka działa mnóstwo duchów decydujących o normalnym rozwoju organizmu.

- Nieśmiertelność można osiągnąć poprzez rozpoznanie, które duchy jakie funkcje sprawują.

- W celu przedłużania życia stosowano taoistyczne techniki długowieczności .

- Techniki oddechowe i medytacja. Czuang Tsy twierdził, że ludzki oddech zwyczajnie odbywa się poprzez gardło, zaś święty przez całe ciało (oddychanie energią kosmiczną).

- Techniki seksualne, których celem jest zapewnienie sobie długowieczności, żywotności i męskiego potomstwa. Jedna z technik zakłada to, że jeśli powstrzymamy się od ejakulacji w trakcie stosunku seksualnego to mózg zostanie odżywiony poprzez spermę krążącą wewnątrz organizmu.

- Techniki alchemiczne wiązały się z poszukiwaniem kamienia filozoficznego, który miał doprowadzić do osiągnięcia nieśmiertelności.

Panteon Taoizmu Religijnego

Panteon Taoizmu religijnego był synkretyzmem enklitycznego doboru rozmaitych mistrzów duchowych sklasyfikowanych spośród przedstawicieli Religii Wschodu.

Hierarchia kościelna Taoizmu Religjnego

a)      Mnisi taoistyczni – posiadali wykształcenie, przepisywali dzieła taoistyczne tworząc biblioteki, żyli w sposób ascetyczny, przestrzegali celibatu.

b)      Kaznodzieje taoistyczni, nauczyciele, magowie, uzdrowiciele, wróżbiarze – kształceni za sprawą specjalnych kursów przez mnichów, zaspokajali potrzeby religijne ludności, odprawiali uroczystości, nabożeństwa, składanie ofiar bóstwom, nawiązywali kontakt ze światem pozaziemskim.

Bibliografia

 Drozdowicz Z. (red), Zarys encyklopedyczny religii,Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań, 1992.
 Górski J., Spotkanie z religiami, Wydawnictwo Księgarnia św. Jacka, s.73-76.
 Kohn L., Taoizm - wprowadzenie, Wydawnictwo UJ, Kraków 2012, s. 64-94.